توضیحاتی در مورد کتاب :
ترجمه این اثر به انگلیسی با عنوان Geometry Revisited در سال 1967 منتشر شد.
چاپ مجدد توسط ژاک گابای از نسخه منتشر شده توسط Dunod در سال 1971.
پیش گفتار (گزیده)
علاقه مندان غیر قضاوتی دانش آموز را به این باور سوق می دهند که هندسه «خارج از جریان اصلی اصلی ریاضیات» است و باید با تجزیه و تحلیل یا نظریه مجموعه ها جایگزین شود.
این جایگاه پایین هندسه در برنامه های درسی مدارس شاید به این دلیل است که مربیان دانش کمی از ماهیت هندسه و پیشرفت های حاصل شده در طول توسعه آن دارند. در میان این پیشرفت، نتایج بسیار خوبی وجود دارد. به عنوان مثال قضیه برایانشون، قضیه فویرباخ، قضیه پترسن- شوت و قضیه مورلی. همانطور که در داستان پیش میرود، باید به یاد داشته باشیم که اقلیدس برای بزرگسالانی که آماده مطالعه هندسه هستند، نوشته است. از سوی دیگر، تا قرن بیستم، یکی از دلایل اصلی آموزش هندسه این بود که روش بدیهی آن بهترین مقدمه برای استدلال قیاسی بود. و طبیعتاً با توجه به آموزش مؤثر بر این روش تأکید شد. با این حال، هنگامی که برای او مناسب بود، هیچ هندسهسنجی، چه باستانی و چه مدرن، در استفاده از روشهای کمتر متعارف تردید داشت. اگر روش های مثلثاتی، هندسه تحلیلی یا برداری بتواند کمک کند، نقشه بردار به آنها متوسل می شود. علاوه بر این، او تکنیکهای مدرنی را ابداع کرد، هم ظریف و هم قدرتمند: یکی از آنها مبتنی بر استفاده از تبدیلهایی مانند چرخشها، تقارنها و همسانیها است که امکان کوتاه کردن نمایش قضایای خاص را فراهم میکند. ، بین هندسه از یک سو، بلور شناسی و هنر از سوی دیگر پیوند برقرار می کند. فصل 4 به این جنبه «دینامیک» هندسه اختصاص دارد. تکنیک "مدرن" دیگر از وارونگی استفاده می کند که با در نظر گرفتن یک خط به عنوان دایره ای که از "نقطه در بی نهایت" می گذرد، با نقاط و دایره ها سروکار دارد. در فصل 5 چند مرور کلی ارائه خواهد شد. در نهایت، تکنیک سوم هندسه تصویری است که بدون تمرکز بر فواصل و زوایا، تجزیه و تحلیل بین نقاط و خطوط را برجسته میکند (این دومی بینهایت گسترش یافته و محدود به بخشهای ساده نیست). در اینجا، هر دو نقطه با یک خط به هم می پیوندند، و هر دو خط در یک نقطه قطع می شوند. علاوه بر این، دو خط موازی در نظر گرفته می شود که دارای یک نقطه مشترک واقع در "خط در بی نهایت" هستند. در فصل 6 اطلاعاتی در مورد این موضوع خواهیم یافت.
حتی امروزه، هندسه دارای تمام فضیلت هایی است که مربیان یک نسل پیش به آن نسبت می دادند: هنوز در طبیعت وجود دارد و منتظر کشف و قدردانی است. برای دانشآموز، و بهویژه به دلیل ویژگیهای تصویری آن، هندسه همچنان یک مقدمه عالی برای بدیهیات است. هنوز هم جذابیت زیبایی را که همیشه داشته است دارد و زیبایی نتایجش کمرنگ نشده است. در واقع، برای دانشمندان و ریاضیدانان مفیدتر و حتی ضروری تر از همیشه است: ما این را با در نظر گرفتن، برای مثال، شکل مدارهای ماهواره های مصنوعی و هندسه چهار بعدی در فضا-زمان پیوسته می بینیم.
در طول قرن ها، هندسه توسعه یافته است. مفاهیم جدید، روش های جدید عمل جعل شد: برای دانش آموز، آنها چالش و شگفتی را به همراه خواهند داشت. با ابزاری که برای ما مناسب تر است، اجازه دهید به اقلیدس بازگردیم. و برای خودمان، بیایید برخی از جدیدترین نتایج را کشف کنیم. شاید از این طریق بتوانیم اندکی از ارعاب شگفت انگیزی را که اولین تماس با هندسه در ما برانگیخت، دوباره کشف کنیم...
======= فهرست مطالب ======
فصل 1 - نقاط و خطوط مرتبط با یک مثلث
1.1. قانون سینوس ها
1.2. قضیه ژان دو سیوا
1.3. نکات قابل توجه
1.4. حلقه های ثبت شده و سابقاً ثبت شده
1.5. قضیه اشتاینر-لموس
1.6. مثلث ارتیک
1.7. مثلث مکمل و خط اویلر
1.8. دایره نه نقطه ای
1.9. مثلث های پا
فصل 2 - برخی از ویژگی های دایره ها
2.1. قدرت یک نقطه نسبت به دایره
2.2. محور رادیکال دو دایره
2.3. تیرهای دایره ای
2.4. مکمل در ارتفاعات و مرکز یک مثلث
2.5. خط سیمسون
2.6. قضیه بطلمیوس و تعمیم آن
2.7. مکمل سمت راست سیمسون
2.8. پروانه
2.9. قضیه مورلی
فصل 3 - نقاط تراز و خطوط همزمان
3.1. چهار گوش؛ قضیه واریگنون
3.2. چهار گوش قابل نوشتن؛ فرمول براهماگوپتا
3.3. مثلث های ناپلئون
3.4. قضیه منلائوس
3.5. قضیه پاپوس
3.6. مثلث های همسانی؛ قضیه دسارگوس
3.7. شش ضلعی
3.8. قضیه پاسکال
3.9. قضیه برایانشون
فصل 4 - تبدیل شکل ها
4.1. ترجمه
4.2. چرخش
4.3. دور برگردان
4.4. تقارن حول یک محور
4.5. مشکل فاگنانو
4.6. مشکل سه گلدان
4.7. همدلی
4.8. شباهت
4.9. تحولات پی در پی
فصل 5 - مقدمه ای بر هندسه وارونگی
5.1. جفت نقاط جدا شده
5.2. نسبت ناهارمونیک
5.3. وارونگی
5.4. وارونگی در صفحه
5.5. دایره های متعامد
5.6. قضیه فوئرباخ
5.7. تیرهای دایره ای
5.8. شکاف وارونگی
5.9. توابع هذلولی
فصل 6 - مقدمه ای بر هندسه تصویری
6.1. متقابل قطبی
6.2. دایره مزدوج به یک مثلث
6.3. مخروطی
6.4. خانه ها و مدیران
6.5. طرح تصویری
6.6. مخروطی به مرکز
6.7. طرح ریزی استریوگرافی و طرح ریزی مرکزی
نکات و راهکارهای تمرینی
فهرست مطالب
توضیحاتی در مورد کتاب به زبان اصلی :
Traduction de l’ouvrage publié en langue anglaise sous le titre Geometry Revisited en 1967.
Réimpression par les éditions Jacques Gabay de l’édition publiée par Dunod en 1971.
AVANT-PROPOS (Extrait)
Des enthousiastes sans jugement conduisent l’élève à croire que la géométrie est « hors du courant essentiel des mathématiques » et qu’elle devrait être remplacée par l’analyse ou la théorie des ensembles.
Cette situation inférieure de la géométrie dans les programmes scolaires est peut-être due à ce que les éducateurs connaissent mal la nature de la géométrie et les progrès réalisés au cours du développement de cette dernière. Parmi ces progrès, figurent maints beaux résultats ; par exemple le théorème de Brianchon, le théorème de Feuerbach, le théorème de Petersen-Schoute et le théorème de Morley. Il faut se rappeler, selon l’histoire, qu’Euclide écrivit pour des adultes se préparant à étudier la géométrie. D’autre part, jusqu’au vingtième siècle, l’une des principales raisons justifiant l’enseignement de la géométrie était que la méthode axiomatique de cette dernière constituait, croyait-on, la meilleure introduction au raisonnement déductif ; et, naturellement, en vue d’un enseignement efficace, on insistait sur cette méthode. Cependant, quand cela lui convenait, nul géomètre, ancien ou moderne, n’a hésité à utiliser des procédés moins orthodoxes. Si la trigonométrie, la géométrie analytique ou les méthodes vectorielles peuvent l’aider, le géomètre y aura recours. De plus, il a inventé des techniques modernes, à la fois élégantes et puissantes, qui lui sont propres : l’une d’elles repose sur l’emploi de transformations telles que rotations, symétries et homothéties, qui permettent d’abréger la démonstration de certains théorèmes, et, aussi, établissent un lien entre la géométrie, d’une part, la cristallographie et l’art, d’autre part. Le chapitre 4 est consacré à cet aspect « dynamique » de la géométrie. Une autre technique « moderne » fait appel à l’inversion qui traite de points et de cercles en considérant une droite comme un cercle passant par le « point à l’infini ». Le chapitre 5 en donnera quelques aperçus. Enfin, une troisième technique est celle de la géométrie projective qui, sans s’attacher aux distances et aux angles, met en lumière l’analyse entre points et droites (celles-ci étant infiniment étendues et non limitées à de simples segments). Ici, deux points quelconques sont joints par une droite, et deux droites quelconques se coupent en un point ; de plus, deux droites parallèles sont considérées comme ayant un point commun situé sur « la droite à l’infini ». Dans le chapitre 6, on trouvera quelques indications sur ce sujet.
Aujourd’hui encore, la géométrie possède toutes les vertus que les éducateurs lui attribuaient il y a une génération : elle existe toujours dans la nature, et attend qu’on la découvre et qu’on l’apprécie. Pour l’élève, et surtout par ses propriétés projectives, la géométrie ne cesse de constituer une excellente introduction à l’axiomatique. Elle possède encore l’attrait esthétique qu’elle a toujours eu, et la beauté de ses résultats ne s’est pas estompée. En fait, elle est plus utile et même plus nécessaire aux savants et aux mathématiciens qu’elle ne le fut jamais : on le voit en considérant, par exemple, les formes des orbites des satellites artificiels et la géométrie à quatre dimensions dans le continu espace-temps.
Au cours des siècles, la géométrie s’est développée. De nouveaux concepts, de nouvelles méthodes d’action furent forgés : à l’élève, ils apporteront défi et surprise. Par les moyens qui nous conviendront le mieux, revenons donc à Euclide ; et, pour nous-mêmes, découvrons quelques-uns des plus récents résultats. Peut-être pourrons-nous, ainsi, retrouver un peu de l’intimidation émerveillée que suscita en nous le premier contact avec la géométrie…
======= Table des matières ======
Chapitre 1 — Points et droites associés à un triangle
1.1. Loi des sinus
1.2. Théorème de Jean de Céva
1.3. Points remarquables
1.4. Cercles inscrits et ex-inscrits
1.5. Théorème de Steiner-Lehmus
1.6. Triangle orthique
1.7. Triangle complémentaire et droite d’Euler
1.8. Cercle des neuf points
1.9. Triangles podaires
Chapitre 2 — Quelques propriétés des cercles
2.1. Puissance d’un point par rapport à un cercle
2.2. Axe radical de deux cercles
2.3. Faisceaux de cercles
2.4. Complément sur les hauteurs et l’orthocentre d’un triangle
2.5. Droite de Simson
2.6. Théorème de Ptolémée et sa généralisation
2.7. Complément sur la droite de Simson
2.8. Le papillon
2.9. Théorème de Morley
Chapitre 3 — Points alignés et droites concourantes
3.1. Quadrangles ; théorème de Varignon
3.2. Quadrangles inscriptibles ; formule de Brahmagupta
3.3. Triangles de Napoléon
3.4. Théorème de Ménélaüs
3.5. Théorème de Pappus
3.6. Triangles homologiques ; théorème de Desargues
3.7. Hexagones
3.8. Théorème de Pascal
3.9. Théorème de Brianchon
Chapitre 4 — Transformation des figures
4.1. Translation
4.2. Rotation
4.3. Demi-tour
4.4. Symétrie par rapport à un axe
4.5. Problème de Fagnano
4.6. Problème des trois vases
4.7. Homothétie
4.8. Similitude
4.9. Transformations successives
Chapitre 5 — Introduction à la géométrie de l’inversion
5.1. Couples de points séparés
5.2. Rapport anharmonique
5.3. L’inversion
5.4. Inversion dans le plan
5.5. Cercles orthogonaux
5.6. Théorème de Feuerbach
5.7. Faisceaux de cercles
5.8. Écart inversif
5.9. Fonctions hyperboliques
Chapitre 6 — Introduction à la géométrie projective
6.1. Réciprocité polaire
6.2. Cercle conjugué à un triangle
6.3. Coniques
6.4. Foyers et directrices
6.5. Le plan projectif
6.6. Coniques à centre
6.7. Projection stéréographique et projection centrale
Conseils et solutions des exercices
Index